Namminersorlutik oqartussat
Kalaallit Nunaat namminersorlutik oqartussaaffeqarput naalagaaffik Danmark iluanni. Naak Kalaallit Nunaat Amerika avannarlermut qaninnerugaluartoq politikkikkut piorsarsimassutikkullu Europamut ukiut tusindit kingullit qaninnerussuseqarpoq.
1721-miilli Kalaallit Nunaat Danmarkimut nunasiaataavoq, kisianni 1953-mi Danmarkimi naligiittutut allannguiffigineqarluni. 1979-mi Kalaallit Nunaat namminersornerullutik oqartussaalerput, 2009-milu namminersorlutik oqartussaaneq atuutilerluni. Namminersorluni oqartussaalernermi akisussaafeqalernerulerpoq aalajangiisinnaassuseqalerlunilu. Aaqqissussaq nutaaq tunngavigalugu Kalaallit Nunaat akisussaaffeqarfiit amerlanerit akisussaaffeqarfigilersinnaavai.
Ukiut 4.500 oqaluttuarisaaneq
Oqaluttuarisaanermut ilimasallit isumaqarput Kalaallit Nunaannukartut inuit siulliit kr.in.si ukiut 2500 missaani apuussimasut. Naatsorsuutigineqarpoq inuppaat siulliit nungussimasut kingornalu inuppaat amerika avarnarlermiit ikaarsimasut aamma nungussimasut. Ukiut 10 hunnorujukkuutaat aallartinnerani vikingit islandimeersut Kalaalli Nunaata kujataanut inissipput, kisianni ukiut 15 hunnorujukkaat naanerani tammarlutik. Ukiut 13 hunnorujukkaat ingerlanerani inuit aasiamiit Kalaallit Nunaannukarput, taakku kinguaavi suli Kalaallit Nunaanniipput. Kalaallit inuit amerlanerpaat kinguaapput, ileqqullu ilai ukiut hunnorujukkaanni ingerlaqqeqattaarnikut suli ingerlallunikkit.
Inuit piorsarsimassusaat
Kalaallit Nunaanni ukiut tuusintilikkuutaat arlallit issittormiutut inuuneqarsimapput. Taanna takussaavoq oqaatsitigut, piorsarsimassusikkut inuiaqatigiillu aaqqissugaanneranni. Ullumi Kalaallit Nunaanni innuttaasut 88%-ii inuit imal. danskinik naggueqateqarput. 12%-it kingulliit europamiut naggueqatigaat, annertunerpaartaat danskit. Kalaallit "eskimo-mik" taaneqarnissat nuannarinngilaat, eqqortuuvorli kalaaleq/kalaallit imaluuniit inuk/inuit.
Nuna arlalinnik oqaasilik
Kalaallit Nunaanni innuttaasut amerlanerussuteqartut kalaallisullu danskisut oqaluttarput, annertunerpaamilli kalaallisut. Namminersornerullutik oqartussat 1979-miit atuutilerneraniit oqaatsit taaku marluk pisortartigoortumik atugaalerput. Ullutsinni kinguaariit inuusunnerit, kalaallisut danskisut tuluttullu atuarfimmi ilinniartinneqartarput. Kalaallit oqaasii soqutiginarluinnarput oqaluttuarisaanerallu kingumorujussuaq naggueqarluni, aammattaaq Canadami nunap inoqqaavisa oqaasii inuktitut assigiissuseqarfigalugit. Kalaallit oqaasii "qajak" taaavalu "Igdlo" toqqaannaq oqaatsit allaniit tiguneqarsimapput.
Kalaallit Nunaat qorsuunikuuvoq
Kalaallit Nunaat sikumit, apummiit sermimiillu qallerneqaqqagami qaqortuuneruvoq. Soormiuna "Grønland"-mik atserneqarsimasoq qaqortuuneruguni? Toqutsisimasoq Erik aappaluttoq Norgemiit anisitaasimavoq Kalaallit Nunaannut nunagisamiit qimarngutinneqarluni, Erik Kalaallit Nunaat, allanut soqutiginarsarniarlugu atsersimavaa "Grønland". Ilisimatuut aamma paasisimavaat Kalaallit Nunaat ukiut 2,5 millionit siorna qorsuusimasoq.
Seqineq tarrisaartoq
Ukiut tamaasa maaji 25-niit juli 25-ta tungaangut seqineq tarrisaartarpoq. 21.juni tassaavoq ullortuneq inuiattullu ullorsiorfik. Inuit nuannattut, grillerisullu ulloq taanna takussaasarput. Seqineq tarrisaartoq kalaalliniit nuannarineqarluarpoq.
Arfarniarneq aalisarnerlu
Aalisarneq Kalaalit Nunaanni suliffissaqartitilluarpoq. Kalaallit Nunaannut nioqqutissat amerlanerpaartaat eqqussuunneqartarput, uumasut pisarineqarsinnaasut minillugit. Ingerlatitsiviit assiiginngitsut pisassiissuseqartarput arferinnut, puisinut aalisakkanullu aalisapilunnik pinaveersaarusullugu. Uumasut ilai, soorlu tunnulissuaq piniarneqaqqusaanngillat. Arferit puisillu neqaai avammut nioqqutigineqaqqusaanngillat.
Aqquserngeqannginneq
Apuunniaruma bussissaanga, qajartussaa immaaqaluunnit timmisartussaanga? Kalaallit Nunaanni ataqatigiinnermut aaqqissuussineq ajornakusuttorujuuvoq. Kalaallit Nunaat 2,16 million kvadratkilomiterinik isorartutigaaq, taanna peqqutaanerulluni illoqarfiit nunaqarfiillu imminnut aqqusinermik ataqatigiisuusseqanngillat. Illoqarfiinni aqqusineqarpoq, kisianni illoqarfiup killngani aqqusineeruttarluni. Illoqarfimmiit illoqarfimmut angalaneq, timmisartumik, umiatsiamik, qulimiguulimmik, snescooterinik qimussinilluunniit pisarpoq.
